SỐC TƯƠNG LAI - HỘI CHỨNG TÂM LÝ 90% NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH GẶP PHẢI
Alvin Toffler, một học giả tương lai vào 40 năm trước đã dự đoán rằng những người hiện đại sẽ trải qua một cú sốc gọi là ‘sốc tương lai’ (future shock). Sốc tương lai chính là sự cực khổ về mặt thể chất và tinh thần mà những người hiện đại phải gánh chịu trong tình huống đối mặt với sự thay đổi quá nhanh. Khi cơ thể chịu sự kích thích quá mức của môi trường sẽ xuất hiện hiện tượng rối loạn, tương tự như vậy, khi tâm trạng của con người phải chịu đựng những gánh nặng trên một mức độ nhất định nào đó nó sẽ trở nên ‘tàn phế’.
Sốc tương lai không phải là một hiện tượng mang tính khái niệm mà là hiện tượng thực tế về sinh học thần kinh, và ‘không thấy cảm động’ là triệu chứng đặc biệt nghiêm trọng của nó. Nếu gọi là chứng trầm cảm thì đó chính là ‘cảm xúc u uất’ cực kỳ nghiêm trọng. Việc gặp phải ‘cảm xúc u uất’ là do sự hoạt động quá độ của hệ thống cảm xúc, nó chứng tỏ rằng ta vẫn còn sống, tuy nhiên nếu ‘không thấy cảm động’ với bất cứ thứ gì, cảm thấy mọi thứ đều giống nhau (flat) thì điều này có nghĩa là hệ thống cảm xúc đã hoàn toàn bị đình trệ.
Không thấy cảm động là triệu chứng ác tính xuất hiện khi phản ứng né tránh về mặt tâm lý của hội chứng kiệt sức kéo dài liên tục. Người mắc chứng này sẽ không cảm nhận được thế giới. Não bộ giảm mức độ nhạy cảm về mặt cảm xúc xuống mức 0 để bảo vệ bản thân khỏi những kích thích và thông tin từ thế giới bên ngoài. Tuy nhiên ngưỡng đau thì lại không giảm đi dễ dàng như vậy. Bản thân cảm thấy cô độc và sụp đổ nhưng lại không thể cảm nhận được sự an ủi ấm áp và những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi.
Họ đoạn tuyệt mạnh mẽ hơn để thoát khỏi thế giới bên ngoài nhưng thế giới nội tâm sâu trong lòng lại trở nên u uất giống như bộ phim hoạt hình ngày tận thế ảm đạm. Họ trốn vào trong hang động sâu thẳm của tâm hồn.
Hội chứng kiệt sức là vấn đề về hệ thống, không phải vấn đề tâm lý đơn giản của cá nhân, do đó nó còn gây ra các vấn đề về tổ chức và xã hội. Chỉ tính riêng giới bác sĩ thôi thì tỷ lệ những người khổ sở vì hội chứng kiệt sức đã ở mức 60% rồi. Đây cũng là cảnh báo của tạp chí Hiệp hội y khoa Hoa Kỳ (JAMA) - một tạp chí uy tín hàng đầu thế giới về y học.
Đối với các bác sĩ, năng lực đồng cảm không chỉ đơn thuần là vấn đề thái độ cung cấp dịch vụ, mà nó còn liên quan trực tiếp tới hiệu quả điều trị bệnh. Có cả kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng nếu được phẫu thuật bởi một bác sĩ ngoại khoa có khả năng đồng cảm sâu sắc thì thời gian hồi phục sau phẫu thuật của bệnh nhân cũng sẽ giảm xuống. Thế nhưng mà rất nhiều bác sĩ đang gặp phải hội chứng kiệt sức và rơi vào tình trạng năng lực đồng cảm giảm sút, nên cho dù họ có chẩn đoán bệnh chính xác bằng lý trí và kê đơn đúng thuốc thì hiệu quả chữa trị vẫn bị giảm một nửa.
Đây không phải là vấn đề của riêng ngành y. Tổ chức và xã hội suy giảm năng lực đồng cảm sẽ đánh mất giá trị và năng lực cạnh tranh. Vấn đề ở chỗ vì đây là lĩnh vực thuộc cảm xúc nên không thể giải quyết chỉ bằng việc khích lệ hay thúc đẩy lý trí. Để rồi có thể bị cạn kiệt luôn cả phần năng lượng còn sót lại.
(Trích sách: Xin bạn hãy ôm lấy trái tim mình trước đã)
